Di chúc là gì?
Di chúc là một ghi nhận pháp lý nêu rõ cách phân phối các tài sản của một người khi họ mất. Di chúc không chỉ dành cho những người sở hữu tài sản hoặc có nhiều tiền. Ngay cả khi một nguời không có tiền hoặc không sở hữu một ngôi nhà, nhưng họ có thể muốn để lại những vật phẩm có giá trị hoặc tình cảm khác như tác phẩm nghệ thuật, tiền xu, đồ trang sức, đồ cổ, thư hoặc ảnh cho những người cụ thể. Việc lập di chúc sẽ loại bỏ những nghi ngờ và khó khăn có thể nảy sinh về ý muốn của người quá cố.
Tại sao cần một di chúc?
Nếu một nguời không có di chúc, đồng nghĩa họ không có ý kiến gì về cách phân chia tài sản khi mất. Trong trường hợp này, tài sản của họ sẽ được phân phối cho những người thân dựa trên một công thức pháp lý. Điều này có thể rất khác với những gì nguời quá cố muốn hoặc dự định xảy ra. Việc không có di chúc có thể gây ra nhiều chậm trễ và tăng thêm chi phí cho việc phân chia tài sản. Nếu nguời quá cố không có nguời thân nào gần thống huyết hơn là nguời anh em họ thì tài sản sẽ thuộc về chính phủ.
Di chúc chỉ có hiệu lực sau khi nguời đó mất. Nếu một nguời muốn ai đó chăm sóc hoặc đưa ra quyết định về tài chính cho mình khi vẫn còn sống nhưng không thể tự mình quyết định do bệnh tật, tuổi tác, tinh thần hoặc bất cứ lý do nào khác, thì họ cần có thêm một giấy ủy quyền (power of attorney).
Ai có thể lập di chúc?
Bất cứ ai trên 18 tuổi đều có thể lập di chúc, miễn là họ vẫn còn sáng suốt về tâm thần. Một người bị thiểu năng trí tuệ nhẹ hoặc trong giai đoạn đầu của chứng mất trí nhớ vẫn có thể lập di chúc nếu họ còn có khả năng nhận thức tại thời điểm di chúc được thực hiện. Nếu bị nghi ngờ về khả năng nhận thức, thì sự nhận thức của họ cần phải được chứng bởi các nhân viên y tế, chẳng hạn như một bác sĩ y khoa, nhà tâm lý học hoặc bác sĩ tâm thần.
Làm thế nào để lập di chúc?
Lập di chúc có thể là một quá trình đơn giản và không cần phải tốn kém. Di chúc phải được ký và có nhân chứng để được xem là hợp lệ trên pháp lý. Điều quan trọng nữa là ý định của nguời quá cố phải được ghi rõ ràng để giảm khả năng xảy ra bất kỳ tranh cãi nào trong tương lai. Do đó, tốt nhất là có một luật sư, hoặc một nguời có kinh nghiệm luật pháp hỗ trợ quá trình viết di chúc.
Lệ phí luật sư khác nhau và có thể phụ thuộc vào mức độ phức tạp của bản di chúc. NSW Trustee and Guardian tính phí theo mức quy định của chính phủ. Những người đang nhận Centrelink Age Pension có thể được miễn phí lập di chúc.
Di chúc có hạn định không?
Di chúc sẽ có hiệu lực đến khi một nguời mất đi, trừ khi họ thay đổi nó, tạo một cái mới hoặc hủy bỏ bản di chúc đó khi còn sống. Việc kết hôn cũng sẽ làm mất giá trị của một bản di chúc, trừ khi bản di chúc nêu rõ cách phân chia sau khi kết hôn một cách cụ thể. Nếu có kế hoạch kết hôn hoặc ly hôn, thì tốt nhất nên chỉnh sửa bản di chúc cho phù hợp. Một người cũng nên cập nhật và thay đổi di chúc nếu hoàn cảnh thay đổi, ví dụ, nếu con hoặc cháu được sinh ra, hoặc nếu bạn đời qua đời.
Ai sẽ là người quản lý di chúc?
Chấp hành viên (executor) là người có tên trong di chúc, nhận trách nhiệm xử lý tài sản của một người sau khi mất. Đây phải là người trên 18 tuổi, được tin tưởng và là người sẵn sàng nhận trách nhiệm này. Hoặc một người có thể chỉ định một chuyên gia, chẳng hạn như NSW Trustee and Guardian hoặc luật sư, trong hai trường hợp sau, một phần của tài sản sẽ phải chi vào phần chi phí. Quan trọng nhất, là người chấp hành viên phải biết nơi di chúc được lưu giữ. Đa số các luật sư sẽ giữ bản chính của di chúc miễn phí. Đây là nơi cất giữ tương đối an toàn nhất vì nếu người thân không thể tìm thấy bản di chúc, thì trên luật có thể giả định rằng nguời quá cố đã hủy và thu hồi bản di chúc này. Một người cũng có thể giữ bản di chúc trong một hộp ký gửi an toàn trong ngân hàng, hoặc ở một nơi an toàn ở nhà. Hoặc có thể để một bản sao có chữ ký với các giấy tờ cá nhân và ghi rõ nơi để bản gốc. Người lập di chúc cũng nên đưa một bản sao cho người chấp hành viên (trong một phong bì dán kín nếu cần) hoặc cho họ biết bản gốc ở đâu.
Di chúc có thể bị tranh cãi hay không?
Di chúc có thể bị tranh cãi với lý do không hợp lệ. Để một di chúc không hợp lệ, một người sẽ phải chứng minh rằng:
– Đó không phải là ý muốn cuối cùng của người quá cố.
– Người quá cố không sáng suốt khi viết di chúc (đó là lý do tại sao phải lập di chúc trong khi một người vẫn khỏe mạnh và không có câu hỏi nào về năng lực tinh thần của họ)
– Di chúc đã bị thay đổi sau khi lập; hoặc
– Người quá cố bị ép buộc hoặc bị áp lực khi lập di chúc.
Một số nguời thân trong gia đình và họ hàng cũng có thể tranh chấp di chúc trong vòng 12 tháng sau mất, nếu họ tin rằng họ không được chia đúng theo di chúc. Điều này được gọi là “family provision claim”. Do đó, các di chúc được lập bởi luật sư có thể giảm cơ hội việc này xảy ra.
Di chúc có thể thay đổi không?
Một người có thể thay đổi di chúc của mình bất cứ lúc nào miễn là khi đó họ còn sáng suốt về tinh thần. Tuy nhiên, các thay đổi không thể thực hiện bằng cách gạch bỏ bản di chúc cũ, hoặc ghi thêm và ký tên vào bên cạnh các điểm thay đổi. Những thay đổi cần phải được ghi vào một bản riêng biệt gọi là “Codicil”. Bản thay đổi này cũng cần được ký tên và làm chứng y như khi thành lập di chúc. Do đó, những thay đổi thường được ghi nhận với hình thức một bản di chúc khác.
Kate Hoang